WYBORY PREZYDENCKIE W USA - CO WARTO WIEDZIEĆ VOL.2

Całkiem sporo tych podstawowych informacji na temat wyborów prezydenckich. Starczyło mi na 2 obszerne posty. Ale akurat temat gorący, bo wybory w toku. Niby wiadomo, że Biden wygrał, ale Trump nie akceptuje wyników. It's complicated. A żeby lepiej zrozumieć całe zamieszanie warto wiedzieć o co w ogóle chodzi. Dziś kontynuacja, ale najpierw polecam przeczytać cz. 1. Zagadnienia będą bardziej logiczne. Ostatnio pisałam o tym ile trwa kadencja prezydenta, kto może zostać prezydentem, dlaczego jest tylko 2ch kandydatów, kto wybiera prezydenta i jak działa kolegium elektorskie. Oczywiste nieoczywistości. Dzisiejsze informacje to ciąg dalszy, ale dalej jesteśmy w tematach politycznych. Niedługo będzie luźniej, wrzucę przepis na sernik:)

a zatem kontynuując, kolejne ciekawe fakty związane z wyborami:

NA KOGO MOŻNA GŁOSOWAĆ W WYBORACH PREZYDENCKICH

Głupie pytanie. Wiadomo, że w wyborach prezydenckich głosuje się na prezydenta. Nawet w USA:) Tylko, że w Ameryce musi być bardziej i lepiej, więc oprócz prezydenta wybiera się też Izbę Reprezentantów (435 mandatów) i 1/3 Senatu. Czyli Kongres, czyli po naszemu Parlament. Za jednym razem. Te wszystkie wybory miały miejsce na 1 karcie do głosowania 3 listopada 2020. To nie koniec. Oprócz federalnych wyborów na prezydenta,  i do Kongresu odbyło się wiele lokalnych wyborów stanowych na gubernatorów, burmistrzów czy do rad miejskich. To były zdecydowanie wybory wyborów.

KAMPANIA WYBORCZA

Wybory w USA są non stop, dlatego nieprzerwanie trwa kampania wyborcza. Amerykanie wybierają co 4 lata prezydenta, co 2 lata Kongres, co 4 lata gubernatora i członków parlamentu stanowego. Nie wspominając o radzie miasta, burmistrzach i radzie parafialnej...  Tyle ról do obstawienia, a tylko 2 partie. Mówi się, że wybory w USA odbywają się tak często, aby wyborcy nie zdążyli zapomnieć o potknięciach swoich polityków, i by zmusić ich do nieustannego dbania o swój wizerunek. Nie wiem czy udało się uzyskać ten rezultat, ale efekt jest taki, że kampania polityczna się nie kończy. Rekordy biją kampanie prezydenckie. Liczy się je od Konwencji (National Convention) kiedy kandydat ogłasza, że będzie się ubiegał o prezydenturę - do dnia wyborów. Ostatnia kampania prezydencka trwała zatem 597 dni. To nie żart. A teraz wyobraźcie sobie ile to pieniędzy....

CISZA WYBORCZA

Ahahaha, a to dobre. Nie obowiązuje. Normalnie nie ma ciszy wyborczej. Wszystkie stacje podają cały czas cząstkowe wyniki i robią sondaże. Nikt nie czeka na zamknięcie lokali wyborczych jak na losowanie totolotka. Cały czas spływają wyniki cząstkowe, i to znacznie przed dniem głosowania, bo w USA dopuszczalne jest wcześniejsze głosowanie (tzw. Early Voting) już na ... 55 dni przed dniem wyborów. Cóż taki kraj. Zupełnie inny...

ILE GŁOSÓW POTRZEBA ABY  ZOSTAĆ PREZYDENTEM

Aby wygrać kandydat na prezydenta potrzebuje przynajmniej 270 głosów elektorskich. Z technicznego punktu widzenia możliwy jest remis (do podziału jest parzysta liczba 538), ale raczej mało prawdopodobny. Gdyby jednak tak się stało Konstytucja USA dopuszcza oddanie 1 głosu przez Izbę Reprezentantów (odpowiednik naszego Sejmu), która w takiej sytuacji będzie miała decydujący głos w wyborach.

Nie trzeba wygrać wyborów powszechnych aby zostać prezydentem. Taka sytuacja miała miejsce w 2016 roku. Hilary Clinton wygrała głosowanie powszechne przewagą 2,9 mln głosów. Nie otrzymała jednak wystarczającej ilości głosów elektorskich i w rezultacie prezydentem został jej oponent Trump

CZY LICZBA GŁOSÓW ELEKTORSKICH JEST STAŁA

To zależy. Łączna ilość głosów do rozdania, czyli 538 nie ulega zmianie. Chyba, że zmieni się liczba kongresmenów, ale to bardzo duże zmiany w systemie politycznym. Raczej mało prawdopodobna opcja. Natomiast niewielkiej zmianie ulega liczba głosów elektorskich przypadająca na poszczególny stan, czyli "siła elektorska stanu". Raz na 10 lat liczba ta podlega rewizji na podstawie spisu ludności, a ostatni miał miejsce w 2020. Zatem kolejne wybory mogą mieć nieco inny rozkład głosów.

KIM SĄ ELEKTORZY

Elektorzy powoływani są tylko po to by formalnie oddać głos na prezydenta. Po spełnieniu swej funkcji stają się na powrót zwykłymi obywatelami. Elektor nie może być kongresmenem (członkiem Izby Reprezentantów lub senatorem) ani sprawować żadnej innej funkcji państwowej. Każdy stan ma swoje zasady wyboru elektorów. Ustalonego dnia wszyscy elektorzy zbierają się w swoich stanowych parlamentach i w jednym czasie oddają glosy, które następnie są wysyłane do przewodniczącego Senatu USA. Po podliczeniu głosów ogłaszany jest zwycięzca.

JAK GŁOSUJĄ ELEKTORZY

Elektorzy głosują zgodnie z wolą obywateli stanu, który reprezentują, wyrażoną za pomocą głosowania powszechnego. Czyli oddają głos na kandydata, który wygrał wybory powszechne w tym stanie. Chociaż teoretycznie elektorzy powinni głosować wedle własnego rozeznania, bo taka była ich rola w przeszłości. Jednakże 26 stanów oraz Dystrykt Kolumbia wprowadziły formalny nakaz, by elektorzy oddali głosy na parę kandydatów (na prezydenta i wiceprezydenta) wskazaną przez większość mieszkańców danego stanu w wyborach. Niektóre stany wprowadziły nawet sankcje wobec niesłownych elektorów, głównie w postaci grzywny. Nie zostały one nigdy zastosowane mimo, że w historii USA elektorzy zagłosowali wbrew wskazaniom aż 158 razy. W ostatnich wyborach w 2016 było aż 7 takich "niewiernych" elektorów. Jak do tej pory były to tylko incydenty i tego typu zmiany w głosowaniu elektorów  nie miały żadnego wpływu na końcowy wynik wyborów. Praktyka pokazuje, że w ogromnej większości elektorzy głosują według oddanych przez wyborców głosów. Jak będzie w tym roku? Zobaczymy.

KIEDY NASTĄPI ZMIANA PREZYDENTÓW W BIAŁYM DOMU

Według konstytucji inauguracja nowego prezydenta USA odbywa się 20 stycznia w południe. Od tego czasu przejmuje on formalnie urząd od byłego prezydenta. Zatem od momentu wyboru, do formalnego przejęcia władzy mija prawie 3 miesiące. Do 20 stycznia mamy Trumpa.

CO W PRZYPADKU ŚMIERCI PREZYDENTA

Prezydent elekt Joe Biden ma obecnie 78 lat. Będzie 46tym prezydentem i pierwszym tak starym w historii USA. Jest też najstarszym, który kiedykolwiek urzędował - do tej pory ten rekord należał do Reagana, który kończył 2gą kadencję w wieku 77 lat. Nie dziwi więc pytanie co się dzieje w przypadku śmierci prezydenta. W takiej sytuacji wiceprezydent obejmuje stanowisko prezydenta i wyznacza swojego wiceprezydenta. Kontynuuje na stanowisku do następnych wyborów, w których również może startować. Ostatnio taka sytuacja miała miejsce po zabójstwie J.F. Kennedy'ego w 1963 roku.